بيماریهای انگلی خارجی:

 1ـ هيپودرموز يا وارون: 

اين بيمار در اثر رشد لارو مگسها در  بافت زيرپوستی در ناحيه پشت گاوها بوجود مي آيد.

دو نوع هيپودرم وجود دارد بنام هيپودرما بوويس و هيپودرما لينه آتوم که وارون نيز ناميده مي شود.

آلودگی دامها در تابستان به وسيله مگسهايی که تخمهايشان را روی پاها و غبغب گاوها مي گذارند رخ مي دهد آه لاروها در ماههای بعد به طرف نسوج زيرپوستی در ناحيه پشت مهاجرت مي کنند.

پيشگيری:

مبارزه با هيپودرموز بر اساس از بين بردن لاروهای هيپودرما در پاييز استوار است.

معمولا از يک حشره کش ارگانوفسفره که روی پشت دام پاشيده مي شود (روش Pour – on) استفاده ميگردد و يا از تزريق زيرپوستی ايورمکتين استفاده مي شود.

درمان:

جهت درمان میتوان از روشهای زير استفاده نمود:

1ـ استفاده از حشره کشهای ارگانوفسفره مانند تری کلروفن يا فنتيون.

ـ تری کلروفن يا نگوون برای درمان گاوهای شيروار استفاده مي شود زيرا وارد شير نمیگردد ولی در گوشت تا

21 روز باقی  ميماند.

ـ فنتيون (تيکوون) در شير 15 روز و در گوشت تا دو هفته باقی مي ماند.

2ـ استفاده از ايورمکتين که در دوره شيردهی مجاز به مصرف آن نمیباشيم و در گوشت تا 28 روز باقی مي ماند.

دوز آيورمکتين، 1 سی سی به ازای هر 50 کيلوگرم وزن بدن به صورت زيرپوستی در پشت کتف درگاو و در گردن در گوسفند استفاده مي شود.

2ـ جربها (گال): 

جربها عبارتند از ابتلاهای پوستی که دراثر آکارناها بوجود میآيند که اين آکاريناها در طبقه شاخی و يا در سطح پوست زندگی مي کنند.

ـ جرب سارکوپتيک: اين جرب ابتدا در ناحيه سر و گردن و سپس روی کپل و ناحيه کشکک جايگزين مي شود.

ـ جرب پزوروپتيک: مخصوصا در ناحيه قاعده دم موضعی مي شود.

ـ جرب کوريوپتيک: در قاعده دم ـ در سطح خلفی رانها و اطراف مقعد ديده مي شود.

علائم بالينی آلودگی با جربها:

آلودگی با جرب باعث ايجاد جراحات پوستی مانند کروت قهوهای، ريزش موها، ضخيم شدن و چيندار شدن پوست و ترشحات زرد رنگ ميشود.

آلودگی به وسيله خارانيدن و ماليدن بدن به ديوار و يا به وسيله گاوهای بيمار منتقل مي شود.

پيشگيری و کنترل:

جهت مبارزه با جربها مي بايست به بهداشت خوب ساختمانها و جايگاه هاي پرورش گاوان توجه کرد. از بين بردن

ساليانه آکاريناها در جايگاه با محلول کرزيل 5/1% صورت مي گيرد و از ورود دامهای آلوده به جرب مي بايست جلوگيری کرد.

درمان:

جهت درمان مي بايست تمام گاوهای يک جايگاه را دوبار مورد درمان قرار داد.

درمان بوسيله شستشوی پوست با مواد ارگانوفسفره مانند کومافوس ـ ديازينون و مالاتيون انجام مي پذيرد.

همچنين مي توان از تزريق زيرپوستی آيورمکتين نيز استفاده نمود که البته در  گاوهای شيروار مجاز نيست.

3ـ کچليها:

کچليها عمدتا دارتر ناميده  ميشود. کچليها در اثر رشد قارچها (درماتوفيتها) صورت مي گيرند که فراوانترين و مهمترين آنها ترکيوفيتون وروکوزوم است.

اسپور قارچها مي توانند در محيط خارجی به صورت اسپور و تا مدت زيادی باقی بمانند.

کچليها در برخی از دامداریها تقريبا به طور دائمی وجود دارد.

تاريکی و رطوبت بالا از جمله مهمترين عوامل مستعد کننده جهت آلودگی به آنها مي باشد.

ريزش مو با اطراف منظم همراه با تشکيل کروت مخصوصا در ناحيه سر و گردن از جمله مهمترين علائم آلودگی قارچی مي باشد.

جهت ضدعفونی کردن جايگاهها  ميتوان از سود 8 در هزار، مخلوط سود و فرمل تجاری در آب (2ـ5 درصد) و به ميزان 1 ليتر ازمحلول به ازای هر متر مربع و يا محلول کرزيل 5/1 درصد استفاده نمود.

جهت درمان مي توان از تجويز گريزئوفولوين در غذا به مدت 7 روز پی در پی با دز 10 گرم برای هر 100 کيلوگرم وزن بدن بهره جست.

روش ديگر استعمال داروهای قارچ کش روی جراحات مي باشد.

4ـ شپشها: 

شپشها در سطح پوست مخصوصا در قسمتهای گرمتر بدن مانند چينهای پوستی در قاعده شانها، گوشها، گردن خط پشت بين شانهها زندگی مي کنند.

برخی از شپشها از بقايای پوستی تغذيه مي کنند و برخی از شپشها گزنده، خون مي مکنند که موجب خارش مي شوند.

جهت پيشگيری مي توان از ضد عفونیکردن جايگاهها (به وسيله آب جوش و با فشار زياد) و سپس کشتن شپشها با مواد شپش کش استفاده نمود. روش ديگر موچينی گوساله-های پرواری در 80- 60 روزگی مي باشد.

جهت درمان آلودگی از سموم ارگانوفسفره و يا داروی تزريقی آيورمکتين استفاده مي شود.

5ـ مگسها:

بدن گاوها در هنگام چرا به علت وجود مدفوع و بستر آنها در اصطبل به هنگام تابستان، از مکانهای عالی جهت تکثير مگسها به شمار مي آيد.

گونههای زيادی از آنها، بويژه خانواده موسکيده، برای گاوها زيان آور  ميباشد.

از جمله اين مشکلات مي توان به تحريک، انتقال جرمهای بيماریزا مانند عامل تورم قرنيه و ملتحمه چشم (کراتوکونژونکتيويت) و بعضی از اورام پستانی اشاره نمود.

تکثير لارو بعضی از مگسها در بافتهای حيوانات زنده انجام مي شود (مياز).

گونههای زيان آور با مکيدن خون تغذيه مي کنند و ساير گونهها از عرق، ترشحات مخاطی و سروزی تغذيه مي نمايند.

از بين بردن تمام مگسها غير ممکن است ولی مي توان با استفاده از مواد لاروکش  بر روی جاهای تکثير و توليد مگسها و استفاده از سموم ازگانوفسفره جمعيت آنها را کاهش داد.

درمان عبارت است از شستشوی بدن دامهای آلوده با مواد حشره کش، آئروسل و پاشيدن روی پوست (روش pour – on) است. حلقههای گوشی حشره کش نيز مي تواند جهت درمان و پيشگيری استفاده شود.